تلفن تماس:  04135595050
آخرین مقالات ثبت شده

فولاد

فولاد چیست

همه فولادها، ترکیب های ساده یا پیچیده ای از آلیاژ های آهن و کربن هستند. همه فولادهای کربنی ساده ، دارای درصدهای خاصی از منگنز، و سلیکون بعلاوه مقادیر بسیار کمی از فسفر و سولفور می باشند.
برای مثال، ترکیب اسمی فولاد ۱۰۴۵ استاندارد AISI یا SAE ممکن است شامل ۴۵/۰کربن؛ ۷۵/۰ منگنز، ۰۴۰/۰ فسفر، ۰۵۰/۰ سولفور و ۲۲/۰ گوگرد باشد. فولادهای آلیاژی دسته دیگری از فولادها هستند که در ترکیب شیمیایی خودشان عناصر دیگری هم دارند.

بیشترین عناصری که در ترکیب فولادهای آلیاژی بکار رفته اند، عبارتند از: نیکل، کرم، مولیبدن، وانادیوم و تنگستن.
وقتی که درصد منگنز بیشتر از یک درصد باشد این عنصرهم جزء عناصر آلیاژی بحساب می آید. برای رسیدن به خواص مطلوب فولاد در کاربرد های مهندسی، یک یا چند عنصر از عناصر فوق را به فولاد اضافه می کنند.
عنصر کربن، اصلی ترین عنصر در تمام فولادها است؛ بطوریکه میزان کربن موجود در فولاد های کربنی ساده تأثیر زیادی بر خواص فولاد و انتخاب عملیات حرارتی مناسب فولاد دارد. این عملیات بمنظور بدست آوردن خواص مطلوب برروی فولاد انجام می شود.

به دلیل اهمیت میزان کربن در فولادها، یکی از تقسیم بندی های فولادهای کربنی ساده، براساس مقدار کربن آنها می باشد. وقتی که فقط مقدار کمی کربن در فولاد موجود باشد، آن فولاد را کم کربن یا فولاد نرم می نامند. اگر مقدار کربن کمتر از ۳۰/۰درصد وزنی فولاد باشد، آن را فولاد کم کربن گویند. اگر میزان کربن فولاد تقریباً ۳۰/۰ درصد الی ۶۰/۰ درصد وزنی باشد،در گروه فولادهای متوسط کربن دارد قرار می گیرد و فولادهایی که بیشتر از ۶۰/۰ درصد وزنی کربن داشته باشند، فولاد پرکربن نامیده می شوند اگر مقدار کربن فولاد بیشتر از ۷۷/۰ درصد وزنی باشد، فولادهای ابزار مینامند. میزان کربن فولاد بندرت بین ۳/۱الی ۲ درصد قرار می گیرد.

بیشترین حد کربن در فولاد، تقریباً ۲ درصد می باشد و زمانی که مقدار کربن آن بیش از این باشد، آن را آلیاژ چدن می نامند. مقدار کربن در چدن ها، معمولاً بین ۳/۲ الی ۴ درصد می باشد. چدن ها گروه مهمی از آلیاژهای ریخته گری هستند.

دلایل عملیا ت حرارتی
درعملیات حرارتی فولاد معمولاً یکی از اهداف زیر دنبال می شود:
• تنش گیری حاصل از اکر یا تنش گیری حاصل از سردکردن ناهمگن
• بهینه سازی ساختار دانه در فولادهایی که برروی آنها کار گرم انجام شده است وممکن است دانه های درشت داشته باشند.

• بهینه سازی ساختار دانه
• کاهش سختی فولاد و افزایش قابلیت شکل پذیری
• افزایش سختی فولاد بمنظور زیادشدن مقاومت سایشی و یا سخت کردن فولاد برای مقاومت بیشتر در شرایط کاری
• افزایش چقرمگی فولاد بمنظور تولید فولا

دی که استحکام بالا و انعطاف پذیری خوبی دارد و افزایش مقاومت فولاد در برابر ضربه
• بهبود قابلیت ماشین کاری
• بهبود خواص برش در فولادهای ابزار
• بهینه کردن خواص مغناطیسی فولاد
• بهبود خواص الکتریکی فولاد

بازپخت (TEMPERING)
شکل پذیری عبارت است از تغییر شکل فولاد قبل از شکست مارتنزیت تندسرمایی شده ، سخت و غیر قابل شکل پذیری می باشد.
برای بهبود قابلیت شکل پذیری مارتنزیت، باید آنرا بازپخت کرد البته در این حالت استحکام آن مقداری کاهش می یابد. از طرفی بازپخت مقاومت مارتنزیت را در برابر ضربه ناگهانی افزایش می دهد. به عنوان مثال، اگر چکشی تندسرمایی شود ساختار آن کاملاً مارتنزیتی می شود که احتمالاً بعد از اولین ضربات ترک خواهد خورد. اما با استفاده از عملیات بازپخت ضربه پذیری چکش افزایش می یابد (شکنندگی کم می شود) و در عوض سختی و ستحکام قطعه سخت شده تا حدودی کاهش خواهد یافت، عملیات بازپخت به این ترتیب است که قطعه تندسرمایی شده را تا دمایی زیر دمای انتقال حرارت می دهند و سپس با توجه به اندازه قطعه به مدت یک ساعت یا بیشتر در این دما نگه می دارند. بیشتر فولادها در دمای ۴۰۰ تا ۱۱۰۰( ۲۰۵ تا ۹۵۹) بازپخت می شوند.

هر چه دمای بازپخت بیشتر شود چقرمگی و ضربه پذیری فولاد بیشتر می شود. در عوض سختی واستحکام آن کم می شود. از بین رفتن مارتنزیت سوزنی شکل و رسوب ذرات بسیار ریز کاربید از جلمه تغییرات ساختمانی در ضمن بازپخت می باشد. ساختمان میکروس کوپی فولادهای تندسرمایی و بازپخت شده به عنوان مارتنزیت بازپخت شده معرفی شده اند.


آنیل
عملیات حرارتی تندسرمایی و سپس بازپخت فولاد باعث میشود که استحکام و قابلیت شکل پذیری و مقاومت به ضربه آن بالا برود. علمیات ماشین کاری و خمکاری در ساخت اغلب محصولات فولادی بکار میرود بنابراین بمنظور بهبود خواص ماشین کاری و قابلیت تغییر فرم فولاد، آن را آنیل می کنند. حتی در برخی از موارد ماشین کاری و خم کاری قطعات بازپخت شده نیز مشکل است برای رفع این مشکل نیز قطعات را آنیل میکنند.

آنیل مرحله ای
فولاد را به مدت کوتاهی در زیر دمای حرارت میدهند، این کار باعث میشود که فولاد آسانتر شکل بگیرد، این نوع عملیات حرارتی را در تولید ورق و سیم استفاده می شود و دمای کاری آن بین ۱۰۲۰ تا ۱۲۰۰(۵۵۰ تا ۶۵۰) است.

 

آنیل کامل
آنیل کامل عبارت است از حرارت دادن فولاد تا بالای دمای آستنیت و سپس سردکردن آهسته آن، طوریکه آستنیت کاملاً تجزیه شود. فولادهای هیپریوتکتوئید را تا دماوی بین ۵۰ تا ۱۰۰( ۹۰ تا ۱۸۰) بالای دمای و فولادهای هیپرتکتوئید را تا بالای دمای حرارت می دهند و پس از آن آهسته سرد می کنند. این کار باعث می شود که فولاد آسان تر خم شده و یا بریده شود. در آنیل کامل فولاد باید

خیلی آهسته سرد شود تا پرلیت درشت دانه تشکیل شود. در آنیل فولاد مرحله ای لازم نیست که آهسته سرد شود، برای این که هر نوع سرعت سرد کردن در دمای زیر منجر به تشکیل ساختار میکروسکوپی و سخیت یکسان فولاد می شود. در حین تغییر شکل سرد فولاد، تمایلی که به

سخت شدن در قسمت های تغییر شکل یافته وجود دارد مانع از خم شدن و آمادگی قطعه را برای شکست بیشتر می کند. بنابراین در محصولات فولادی، تولید آنها در چند مرحله تغییر فرم انجام می شود پس از هر مرحله تغییر فرم قطعه را آنیل می کنند.

یکنواخت سازی( نرمال کردن)
فرآیند یکنواخت سازی عبارت است از حرارت دادن قطعه تا دمایی بالای و سپس سردکردن آن در هوای آزاد. درجه حرارت لازم یکنواخت سازی بستگی به ترکیب فولاد دارد که معمولاً حدود ۱۶۰۰( ۸۷۰) می باشد. فرآیند یکنواخت سازی به عملیات همگن سازی یا جوانه زایی موسوم می

باشد.در هر قطعه فولاد، ترکیب معمولاً در کلیه سطوح یکنواخت نیست. بدین معنی که میزان کربن در یک قسمت از فولاد ممکن است بیشتر از بخش های دیگر باشد. این تفاوت های ترکیباتی در عملیات حرارتی فولاد تأثیر می گذارد. اگر فولاد را در دمایی بالا حرارت دهند، کربن می تواند به آسانی در تمام سطح فولاد ترکیبی یکنواخت داشته باشد در این صورت فولاد همگن تر شده و آمادگی بهتر برای عملیات حرارتی دارد.

به دلیل خواصی که قطعات ریختگی دارند، معمولاً شمشها را قبل از استفاده یکنواخت سازی می کنند. به همین ترتیب فولادهای ریختگی و آهنگری شده را قبل از سخت گردانی همگن می کنند.

 

 

 

 

1400/5/21  ادامه مقاله →
آخرین اخبار ثبت شده

اجرای الگوی جدید مدیریت بازار فولاد

کنفرانس بین‌المللی Planex۲۰۲۱ با موضوع «بررسی صنعت فولاد و مواد اولیه» در مرکز همایش‌های بین‌المللی جزیره کیش برگزارشد در این کنفرانس تعداد کثیری از مدیران ارشد دولتی، فعالان و اساتید برجسته ایرانی و بین‌المللی حضور داشتند.

 

امیرصباغ، مدیر اقتصادی و توسعه سرمایه‌گذاری ایمیدرو خبر از اجرای الگوی جدید مدیریت بازار با ابزارهای ۲۵ گانه داد و گفت: در این الگو بازارها به دو دسته مازاد عرضه_کسری عرضه تقسیم شده و هرزمان با ۲۵ ابزار مرتبط با دولت و بورس سعی می‌شود نسبت به متعادل کردن ان اقدام شود. کسری و مازاد عرصه شامل ۳ رنگ سبز(بنیادی)، زرد(قابل پیش‌بینی) و قرمز(غیرقابل پیش‌بینی) است.

وی اظهارکرد: اهداف الگوی جدید مدیریت بازار دخیره‌سازی کالاها به منظور عرضه در مواقع کمبود (انبارهای بورس کالا)، انعقاد قراردادهای بلندمدت بین صنایع و بالادست و پایین‌دست (کشف پریمیوم)، تامین کمبود مواد بازار از طریق واردات همزمان با حفظ رقابت‌پدیری صنایع(عرضه تلفیقی)، پیش‌بینی‌پذیری بازار (عرضه‌های آتی ۳ماهه، ۶ماهه، ۱۲ماهه و خدمات هیچینگ)، حدف سهمیه‌ها و کاهش رانت اختلاف نرخ بازار و بورس کالا، تسهیل صادرات و حذف مجوزها و امضاهای طلایی و تامین مالی حوزه صنعت از طریق ابزار بورس‌های کالایی است.

شوک قیمتی در انتظار الکترود گرافیتی

محمدعلی حاجی‌آبادی، مدیرعامل هلدینگ کهرباگستر در کنفرانس بین‌المللی Planex۲۰۲۱ با موضوع «چشم‌انداز بازار الکترود گرافیتی» گفت: نخستین کوره در سال ۱۹۰۷ به صورت اقتصادی تولید فولاد را آغاز کرد و درحال‌حاضر ۲۷درصد تولید فولاد در جهان به روش کوره قوس، و ۷۳ درصد به روش کوره بلند صورت می‌گیرد.

وی افزود: روند نرخ الکترود گرافیتی نشان داده در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ افزایش و سپس کاهش شدید قیمتی را به دلیل اینکه چین نرخ حامل‌های انرژی را پایین آورد و همچنین تعطیلی واحدهای الاینده الکترود گرافیتی صورت گرفت.

حاجی آبادی یک شوک قیمتی و افزایش شدید نرخ الکترود گرافیتی را در آینده نزدیک پیش‌بینی کرد و درباره چرایی عدم تولید الکترود گرافیتی در ایران، افزود: با کمتر از هزینه یک مربی فوتبال می‌توان یک متخصص تولید الکترود را از خارج به خدمت گرفت و ایران با هزینه بسیار پایین‌تر می‌تواند صاحب الکترود گرافیتی شود تا این محصول دیگر گلوگاه فولاد نباشد.

ضرورت راه‌اندازی کلینیک معادن کوچک

سیدرضا عظیمی، مدیر طرح احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک مقیاس در کنفرانس بین‌المللی Planex۲۰۲۱ در کیش با موضوع شبکه‌سازی تخصصی برای ارتباط با معادن کوچک مقیاس گفت: به درمانگاه و کلینیک‌های تخصصی برای معادن کوچک نیاز داریم تا چالش‌ها و عارضه‌های مبتلا‌به معادن را مورد بررسی و درمان قرار دهد.

وی افزود: تلاش‌هایی در این راستا با کمک واحدهای بخش خصوصی شکل گرفته، اما کافی نیست.

عظیمی با بیان اینکه معادن به اطلاعات مورد نیاز فنی و حقوقی دسترسی ندارند و همین امر موجب فعال نشدن این معادن بوده است.

وی با بیان اینکه شرکت‌های بزرگ معدنی در دنیا از معادن کوچک حمایت می‌کنند تصریح کرد: معادن بزرگ سودهای بسیار خوبی دارند و کمک به معادن کوچک را در قالب هزینه‌های خود می‌بینند.

ظرفیت‌سازی جدید در زنجیره فولاد را متوقف کنید

در این نشست مهران محجوب نژاد، معاون شرکت فولاد تکنیک گفت: تا افق ۱۴۰۴ به ظرفیت نصب شده ۵۵ میلیون تن فولاد خواهیم رسید و نباید ظرفیت جدیدی در هیچ یک از حلقه‌های زنجیره فولاد اعم از کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و فولاد احداث شود.

وی افزود: هر واحد جدیدی مجوز بگیرد فشارش روی سنگ آهن خواهد آمد این در حالی است که معادن سنگ آهن پاسخگوی این میزان ظرفیت نصب شده در زنجیره فولاد نیستند. وی با بیان اینکه برنامه‌ها باید به سمت کاهش پلکانی و تدریجی تولید آهن اسفنجی برود تصریح کرد: در طرح جامع فولاد، قرار بر این بود که ۳۶ میلیون تن فولاد در داخل مصرف شود و با پیش‌بینی جمعیت ۹۰ میلیون نفر تا سال ۱۴۰۴ سرانه مصرف به ۴۰۰کیلوگرم فولاد برسد که همسنگ مصرف فولاد در کشورهای توسعه یافته است.

محجوب‌نژاد ادامه داد: این در حالی است که مصرف فولاد در این سال‌ها به زیر ۲۰۰ کیلوگرم رسیده است. از سوی دیگر ۲۰ میلیون تن هم باید صادر می‌شد که ممکن است به این هدف دست پیدا کنیم.

معاون فولاد تکنیک افزود: از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۷ رشد اقتصادی منفی ۲.۹ درصد بوده است. محجوب‌نژاد تصریح کرد: تنها راه ادامه حیات فولادی‌ها توجه به سرعت دادن به روند اکتشافات و استخراج سنگ آهن است.

چالش‌های تولید فولاد

بهرام سبحانی، رئیس انجمن فولاد به چالش‌های تولید فولاد اشاره کرد و گفت: ظرفیت تولید فولاد ۴۰ میلیون تن است اما ۳۰ میلیون تن تولید داریم که مابه‌التفاوت این دو رقم به دلیل چالش‌های موجود تولید نمی‌شود.

وی افزود: پراکندگی واحدهای فولادی، ظرفیت کمتر از یک میلیون تن فولاد، نداشتن زنجیره کامل فولاد در یک مجموعه که باعث افزایش نرخ لجستیکی می‌شود و هزینه‌های انرژی از جمله چالش‌های تولید فولاد است.

سبحانی با بیان اینکه چالش دیگر قیمت‌گذاری در صنعت و زنجیره فولاد است تصریح کرد: تا یکی دو سال پیش نرخ محصولات بالادست فولاد بر اساس کشف نرخ فولاد خوزستان در بورس انجام میشد که درحال‌حاضر جز نرخ شمش که توسط دولت کنترل می‌شود قیمتگذاری محصولات بالادست رها شده‌اند که ناهماهنگی عجیبی در زنجیره فولاد ایجاد کرده است.

صادرات هدفمند باشد

بهمن تجلی‌زاده، معاون بازاریابی و فروش فولاد خوزستان در مرکز همایش‌های بین‌المللی جزیره با بیان اینکه چهارمدل حکمرانی در قیمت‌گذاری فولاد وجود دارد، گفت: حکمرانی فرآیند اعمال قدرت در حوزه‌های اداری، سیاسی و اقتصادی از طریق نهادهای رسمی ( دولت) و عیر رسمی( بخش خصوصی) است.

وی افزود: انتظار حاکمیت این است که صادرات درکل زنجیره فولاد هدفمند شود و به نسبت ارزش افزوده شکل بگیرد.

وی ادامه داد: هدف دیگر دولت رسیدن کالا با نرخ مناسب به‌دست مردم و هدف نهایی کاهش تورم است در حقیقت هیچ هدفی خارج از این موارد برای زنجیره فولاد متصور نیست.

تجلی‌زاده تصریح کرد: باورکردنی نیست ولی ما زمانی فولاد را با نرخ ۴۲۰۰ تومان در بورس فروختیم و در حالی که الان قوه قضاییه به شدت به دنبال کسانی است که ارز ۴۲۰۰ گرفته‌اند هیچکس به عرضه فولاد با نرخ ۴۲۰۰ اشاره نمی‌کند.

وی ادامه داد: مدل دوم حکمرانی تبدیل به شیوه‌نامه ۴ صفحه‌ای شد که بعد از یک‌سال و بازنگری‌های متعدد دیگر قابل اجرا نبود.

تجلی‌زاده اصافه کرد: در مدل سوم لیستی از میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز به ازای هرتن محصول زنجیره فولاد منتشر شد، که ۳۴ یورو به ازای هر تن کنسانتره، ۳۲ یورو به ازای هر تن گندله، ۹۱ یورو برای آهن اسفنجی، ، ۱۹۰ یورو به ازای هر تن فولاد، و ۳۸ یورو برای هر تن میلگرد براورد شده است.

وی افزود: با احتساب ۱۰درصد سود برای هر حلقه از زنجیره فولاد، نرخ نهایی به ازای شمش خوزستان به‌دست آمده که خوشبختانه در حال اجراست.

ایجاد ائتلاف شرکت‌های بزرگ معدنی و فولادی

ابوتراب فاضل، مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری غدیر در کنفرانس پلنکس۲۰۲۱ گفت: دستکاری نسبت‌های قیمتی، افت عیار معادن، عدم توجه به آمایش سرزمینی در ایجاد واحدهای فولادی، صدور مجوزهای لیوان واحدهای فولادی بدون توجه به تعادل زنجیره، عدم سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشافات، قیمت‌گذاری دستوری، عدم بکارگیری اشخاص حقیقی و حقوقی واحد اهلیت در زنجیره و عدم راهبرد صحیح در موضوع اکتشاف توسط نهادهای تصمیم ساز از مهم‌ترین عوامل ایجاد عدم توازن در زنجیره فولاد است.

وی افزود: تا افق ۱۴۰۴ به ۱۳۰ میلیون تن سنگ آهن داریم اما تا پایان امسال تنها در کنسانتره ۷۱ میلیون تن طرفیت ایجاد شده داریم ولی ۶۸ میلیون تن تولید واقعی داریم، در گندله نیز ۶۵ میلیون تن طرفیت داریم اما ۵۷ میلیون تن تولید می‌شود، احیای مستقیم نیز ظرفیت ۳۷ میلیون تنی با ۳۵ میلیون تن تولید آهن اسفنجی داریم، و در نهایت با ۴۷ میلیون تن طرفیت تولید فولاد، تنها ۳۵ میلیون تن فولاد تا پایان سال خواهیم داشت.

وی ادامه داد: تنها در امسال ۲۳ میلیون تن سنگ آهن، ۶ میلیون تن کنسانتره، ۱۶ میلیون تن گندله، و ۱۷ میلیون آهن اسفنجی کم داریم.

فاضل با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری تنها روی کاغذ است و رعایت نمی‌شود تصریح کرد: برای رفع عدم توازن در زنجیره فولاد نیازمند ائتلاف شرکت‌های بزرگ معدنی و فولادی هستیم چرا که سرمایه مورد نیاز و اهلیت کافی برای ایجاد کنسرسیوم دارند.

عمر اقتصادی ساختمان‌ها ۳۰ سال است

منصور یزدی‌زاده، مدیرعامل ذوب آهن اصفهان با استقبال از برگزاری کنفرانسی با موضوع تحلیل بازار سنگ آهن و فولاد گفت: سال‌ها است چشم‌انتظار برگزاری چنین همایش‌هایی بودیم و استقبال و اعتماد مهمانان خارجی به برگزاری کنفرانس‌های تحلیلی در ایران نشان از نیاز جدی کشور به چنین اقداماتی دارد.

وی با انتخاب موضوع تولید ثروت در صنعت فولاد و مواد اولیه در سخنرانی خود، افزود: صنعت فولاد همواره بر طیف وسیعی از زندگی مردم تاثیرگذار است، از میزان تاثیر تولید و مصرف فولاد بر زندگی مردم تا ایجاد اشتغال، رفاه و بهداشت برای استان‌هایی که تولیدکننده فولاد هستند.

وی تشریح کرد: به ازای هر دو فرصت شغلی در فولاد، ۱۳ اشتغال غیرمستقیم ایجاد می‌کند.

یزدی‌زاده در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: عمر ساختمان‌ها در تهران و کلان‌شهرها ۳۰ سال و یک دهم عمر ساختمان در اروپا است که سرمایه‌گداری مردم در این بخش را عیراقتصادی می‌کند.

وی با تاکید بر لزوم حفظ محیط‌زیست توسط صنعت فولاد گفت: با مدیریت بهتر منابع خدادادی اثرات ملموس و غیرملموس تولید فولاد بر محیط‌زیست را باید کاهش بدهیم.

سال ۲۰۲۰ سال خوبی برای محصولات تخت فولادی بود

در این کنفرانس مسعود عبد یزدان، سردبیر گروه خبری تحلیلی Planner با تحلیلی از اخرین وضعیت بازار جهانی و داخلی فولاد گفت: شرکت‌های بزرگ سنگ آهنی در دنیا محدوده قیمتی ۸۰ تا ۱۰۰ دلار برای هر تن را منطقی می‌دانند. وی افزود: از آنجا که نرخ تمام شده سنگ آهن برای این شرکت‌ها ۳۰ دلار است، نرخ یادشده برای انها سود خوبی دارد اما با این قیمت، توجیه اقتصادی معادن کوچک از بین می‌رود و انها از گردونه تولید خارج می‌شوند و به این شکل سود بیشتری نصیب شرکت‌های بزرگ می‌شود.

عبد یزدان با بیان اینکه نگاهی به عوامل تاثیرگذار بر نرخ فولاد جهان نشان می‌دهد رسیدن نرخ سنگ آهن به محدوده ۵۰ دلار بعید به نظر می‌رسد، تاکید کرد: سال ۲۰۲۰ سال خوبی برای محصولات تخت بود و افزایش نرخ بسیار بیشتری نسبت به محصولات طویل داشت.

وی تقاضای بهتر و ساختار هزینه‌های کوره‌های قوس را که تولید‌کننده محصولات تخت است، را از عوامل تاثیر‌گذار در رشد نرخ این محصولات دانست.

1400/8/30  ادامه خبر →

چشم‌انداز سبز فولاد

صنعت فولاد یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای در بین صنایع است؛ به طوری که این صنعت در دنیا سهمی 7 درصدی در تولید گازهای گلخانه‌ای داشته و از این رو مقرر شده تا سال 2050 میزان تولید کربن خود را نسبت به سال 2019 به میزان 50 درصد کاهش دهد.

به منظور اطمینان از دستیابی به هدف فوق، دولت‌ها به دنبال اعمال مالیات کربن و ممنوعیت واردات کالاها با آلایندگی کربن بالا هستند که به زودی از آن رونمایی می‌شود و این موضوع شامل چین، اروپا و آمریکا نیز می‌شود و کار برای فولادسازان بدون استاندارد فوق، بسیار دشوار خواهد بود!

از سوی دیگر، آمار نشان می‌دهد که فولادسازان دنیا در حال احداث 50 میلیون تن ظرفیت جدید به روش کوره بلند هستند که این دارایی جدید، احتمالا طی سال‌های پیش رو مجددا تعطیل خواهد شد! بنابراین مقرر شده در احداث واحدهای جدید، الزاما از کوره قوس و فناوری‌های هیدروژنی استفاده شود. به همین جهت بر طبق قوانین و هدف‌گذاری‌ها، بسیاری از فولادسازان به سمت سازگاری با طبیعت و در اصطلاح سبز بودن رفتند و طرح‌هایی برای کاهش آلایندگی ارائه شد که به دو صورت تغیر خط تولید یا بهبود و بهینه‌سازی خطوط تولید در جهت کاهش گازهای کربنی مطرح شده‌اند.

به طور مثال، در ژاپن به دلیل محدودیت‌های منابع، به بهینه‌سازی فرایند و تجهیزات کوره‌های بلند پرداختند و توانسته‌اند درصدی از تولیدی گازهای کربنی خود را کاهش دهند اما در کشورهایی که دسترسی خوبی به گاز طبیعی دارند و از روش احیا مستقیم به جای کوره بلند استفاده می‌کنند، میزان تولید گازهای گلخانه‌ای به طور قابل توجهی کاهش یافته است؛ البته این روش نیز آلایندگی‌های خاص خود را نیز دارد و ایران یکی از کشورهایی است که از روش احیا مستقیم برای تولید فولاد استفاده می‌کند.

طبق استاندارها، تولید فولاد سبز از دو روش استفاده خواهد شد؛ نخست با ریفورمینگ گاز ورودی برای برج احیا با بخار آب و تولید کربن منوکسید و هیدروژن مقدار بسیار زیادی از آلودگی (به علت از استفاده از گاز هیدروژن به جای گاز متان و قدرت احیاسازی بیشتر آن و عدم وجود کربن )کاهش خواهد یافت. دوم اینکه در طرحی بهتر با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و الکترولیز آب از برق آن، هیدروژن به دست آمده سپس از این هیدروژن به همراه میزان ناچیزی از گاز متان، فرایند احیای مستقیم را انجام داده که در نهایت گاز خروجی این واحد تنها بخار آب خواهد بود. با توجه به آن که در هر دو روش از گاز هیدروژن استفاده می‌شود، این فولاد سبز به فولاد هیدروژنی معروف است.

در مسیر تولید فولاد سبز مسائل پیچیده‌تر از آن چیزی است که مطرح می‌شوند. نخستین مشکل، فناوری مورد استفاده در این زمینه بوده که نیازمند سرمایه‌گذاری و زمان است. دومین مشکل این است که میزان ذخایر و تولید گاز هیدروژن به اندازه کافی نیست و شرکت‌ها باید برای تولید آن یا به واردات آن از کشورهای تولیدکننده بپردازند که به علت گران قیمت بودن حمل این گاز بسیار هزینه‌بر است؛ یا با الکترولیز کردن آب توسط برق سراسری یا برق تولیدی از انرژی‌های تجدیدپذیر این گاز را تامین کنند که به هزینه برق بیشتر و یا زیرساخت نیاز دارد.

دیگر مشکل مقاومت صنعت و تولیدکنندگان مواد اولیه و محصولات فولادی در مقابل تغیر است. به طور مثال، یکی از این کشور استرالیا بوده که بزرگ‌ترین تولیدکننده زغال‌سنگ و سنگ‌آهن در دنیا محسوب می‌شود. حال اگر فولادسازان به سمت فولاد سبز بروند، استرالیا به جای زغال‌سنگ باید گاز هیدروژن را به عنوان ماده موثر احیا در اختیار این کشورها قرار دهد اما این امر هزینه بسیار بالایی دارد زیرا حمل گاز هیدروژن بسیار پرهزینه است. بنابراین بر اساس پیشنهادات کارشناسان اگر این کشور بخواهد در بازار آینده فولاد سبز دوام آورد باید به سمت ساخت نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر و به دنبال آن فولادسازی سبز برود.

مشکل دیگر، میزان مواد اولیه و هزینه تامین فولاد سبز است زیرا اگر چین یا ژاپن بخواهند از گاز هیدروژن استفاده کنند، به علت نبود ذخایر این گاز به مشکل برخواهند خورد. به همین دلیل برای فرار از جریمه‌های مصوب در این زمینه، این صنایع به سمت بهینه‌سازی روش‌های موجود و کاهش تولید گازهای کربنی رفته‌اند.

 در حالی که دنیا به سمت تولید فولادهای پیشرفته و استفاده از روش‌های نوین برای تولید فولاد رفته است، صنعت فولاد کشور ما درگیر روزمرگی بوده و صنایع مختلف در این زنجیره برای بقای خود تلاش می‌کنند. بهتر است به جای درگیری‌های متعدد در صنعت فولاد بر سر مواردی نظیر قیمت‌گذاری، تامین مواد اولیه و... صاحبان این صنعت یک استراتژی دقیق برای آن تدوین و به تدریج آن را اجرا کنند تا صنعت فولاد کشور از دنیا عقب نماند.

1400/8/23  ادامه خبر →

طرح‌های توسعه فولاد مبارکه بحران کم‌آبی را تشدید خواهد کرد

1400/8/18

کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار استان اصفهان با اشاره به صدمات جبران‌ناپذیر طرح‌های توسعه‌ای فولادی بر محیط زیست این استان، گفت: توسعه صنعت فولاد به خصوص در فولاد مبارکه، به بهانه اشتغال و تولید در حال انجام است و در این زمینه هیچگونه نظارت زیست‌محیطی صورت نمی‌پذیرد.

مهدی بصیری در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، در پاسخ به این سوال که طرح‌های توسعه‌ای فولاد مبارکه همچون نورد گرم شماره 2 آیا صدمات محیط زیستی برای استان اصفهان خواهد داشت، یا خیر، اظهار داشت: بله؛ هرگونه توسعه‌ای که بخواهد در این کارخانه و در کارخانه‌های فولادی دیگر انجام شود، نیازمند آب فراوانی است و آلودگی‌هایی را نیز به همراه خواهد داشت که برای سلامت جامعه و کشاورزی منطقه، مضر است.

تبعات توسعه صنعت فولاد در اصفهان

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان در ادامه افزود: طرح‌های توسعه‌ای فولاد مبارکه همچون نورد گرم شماره 2 نیز شامل این مضرات می‌شود و گروه فولاد مبارکه اصفهان با دو میلیون تن در سال تولید خود را آغاز کرد و بعد این میزان را به پنج میلیون تن در سال و در نهایت به 10 میلیون تن در سال رساند؛ به طوری که سالانه 7.2 میلیون تن اسلب فولادی در استان اصفهان توسط این شرکت مصرف می‌شود. این افزایش میزان تولید، جهش مصرف آب توسط این کارخانه را به همراه داشت و این امر، در خشک شدن زاینده‌رود نیز موثر بود؛ البته این موضوع تنها در خصوص این شرکت صدق نمی‌کند.

وی یادآور شد: به طور کلی، توسعه صنعت فولاد در استان اصفهان، علاوه بر افزایش مصرف آب، رشد جمعیت مهاجر به این شهر را نیز به همراه دارد که این امر نیز باعث افزایش ترافیک شهری و آلودگی شده است.

بصیری تاکید کرد: باید تدبیری شود که توسعه صنعت فولاد در استان‌های دیگری به جز اصفهان و یزد که کویری هستند، دنبال شود.

صادرات شمش فولاد

کارشناس محیط زیست و توسعه پایدار استان اصفهان اذعان کرد: اگر به اندازه نیاز کشور، فولاد تولید شود، دیگر نیازی به صادرات فولاد به سایر کشورها نخواهد بود. چراکه شمش فولادی ارزش افزوده کمتری نسبت به سایر محصولات پایین‌دستی دارد و به نوعی آب و یارانه مردم است که صادر می‌شود.

عدم نظارت سازمان محیط زیست بر صنعت فولاد

وی در خصوص نظارت سازمان محیط زیست استان اصفهان بر عملکرد فولادسازان، اظهار کرد: سازمان محیط زیست استان اصفهان، توان کنترل و نظارت را ندارد. چون صنعت فولاد مافیای قوی در کل کشور دارد و به دلیل اینکه سودآور است، از آن حمایت می‌شود.

تولید فولاد در اصفهان کنترل شود

بصیری در پایان این گفت‌وگو بیان کرد: نباید تولید فولاد در استان اصفهان توسعه پیدا کند و یا تولید شرکت‌هایی که در این استان، مستقر هستند به مرور کاهش یابد و به مکان دیگری منتقل شود. اگر الان این اتفاق نیفتد، قطعا نسل آینده این تصمیم را خواهد گرفت زیرا در غیر این صورت نمی‌توانیم به استان اصفهان به عنوان یک استان پایدار نگاه کنیم.

تماس از طریق واتساپ و تلگرام